Delen van Nederland hebben te maken met bevolkingsdaling. Dat heeft gevolgen voor maatschappelijke terreinen die van invloed kunnen zijn op de kwaliteit van leven. De Demowijzer is gemaakt om ontwikkelingen op dit soort maatschappelijke terreinen te kunnen volgen. De Demowijzer bestaat uit 23 indicatoren, zoals demografie, werk en inkomen, bedrijvigheid, woningmarkt en (zorg)voorzieningen, die de situatie en de ontwikkeling in verschillende perioden en voor verschillende ruimtelijke schaalniveaus in beeld brengen. De informatie kan middels kaartbeelden en tabellen geraadpleegd worden via http://www.demowijzer.nl.
Bevolkingskrimp in Nederland In de komende decennia zal de groei van de bevolking in Nederland zeer waarschijnlijk ten einde komen. Zo rond 2040 verwacht het CBS voor Nederland als geheel een omslag van groei naar stagnatie of zelfs krimp. Het tempo waarin die ontwikkeling zich zal voltrekken, verschilt echter sterk tussen verschillende regio’s. In sommige regio’s is nu al sprake van bevolkingskrimp, voor een aantal andere regio’s zal dat niet lang meer op zich laten wachten. De omslag van groei naar krimp brengt een aantal uitdagingen met zich mee. Zo kan de leefkwaliteit en de vitaliteit van krimpgebieden onder druk komen te staan, en daarmee ook de kwaliteit van het leven van de mensen die achterblijven.
Monitoring Om de ontwikkelingen in krimp- en anticipeergebieden te kunnen volgen is het van belang om over een adequaat meetinstrumentarium te beschikken. Hiervoor kunnen deels bestaande instrumenten gebruikt worden, zoals de Leefbaarometer (www.leefbaarometer.nl), of de specifiek voor krimpgebieden ontwikkelde regionale leefbaarheidskaarten(http://www.leefbaarometer.nl/intraregionale-verschilkaarten). Met deze instrumenten kan de ontwikkeling van de kwaliteit van de woonomgeving gemonitord worden. Bevolkingskrimp kan echter ook effecten hebben op allerlei andere maatschappelijke terreinen, die wellicht niet direct van invloed zijn op de kwaliteit van de woonomgeving maar die wel de kwaliteit van het leven van de bewoners van krimpgebieden kunnen beïnvloeden. Er kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de verhouding tussen zorgvraag (toenemend in vaak vergrijsde krimpgebieden) en zorgaanbod (mogelijk onder druk komend door gebrek aan personeel). Om ook ontwikkelingen op dit soort maatschappelijke terreinen te kunnen volgen is een aanvullende monitor ontwikkeld: de Demowijzer. De Demowijzer is specifiek ontwikkeld om voor gebieden die met bevolkingskrimp te maken hebben aanvullende relevante informatie weer te geven. Maar omdat de Demowijzer indicatoren bevat die landelijk beschikbaar zijn, kan de informatie uit de Demowijzer in alle gebieden in Nederland gebruikt worden.
Demowijzer De Demowijzer is in opdracht van BZK (in samenwerking met een aantal regionale kennisinstituten en provincies) door onderzoeksbureaus Rigo en Atlas voor Gemeenten ontwikkeld om de gevolgen van de bevolkingsdaling in beeld te brengen. Het instrument en de bijbehorende documentatie worden via de websites http://www.vanmeernaarbeter.nlen http://www.demowijzer.nl gepubliceerd.
De Demowijzer geeft informatie over ontwikkelingen op een breed spectrum van maatschappelijk relevante terreinen, zoals demografie, werk en inkomen, bedrijvigheid, woningmarkt en (zorg)voorzieningen. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van informatie vanuit verschillende bronnen. In totaal bestaat de Demowijzer uit 23 indicatoren, die de situatie en de ontwikkeling in verschillende perioden en voor verschillende ruimtelijke schaalniveaus in beeld brengen. De informatie kan middels kaartbeelden en tabellen geraadpleegd worden, en dat voor alle woongebieden in Nederland. Dit maakt het mogelijk om bijvoorbeeld het aandeel bijstand in de krimpgebieden in een bredere context te plaatsen door het te vergelijken met het aandeel in de rest van het land.
Gebruiksopties De website van de Demowijzer kent dezelfde opzet als de website van de Leefbaarometer. De bezoeker van de Demowijzer-website kan dus zelf kiezen welke informatie hij of zij wil inwinnen. Daarbij is het mogelijk om kaarten van verschillende regio’s naast elkaar te leggen om eventuele overeenkomsten of verschillen waar te nemen. In een aantal video’s worden de belangrijkste functies en gebruiksopties van de Demowijzer besproken, deze video’s zijn te bekijken via de volgende link: http://www.demowijzer.nl/instructiefilms. Net zoals bij de Leefbaarometer, kunnen ook de kaarten van de Demowijzer op elke website embed worden. Hiervoor kunt u een mail sturen aan Postbus.demowijzer@minbzk.nl.